Kadın hastalıkları ve doğum uzmanı Op. Dr. Salim Doğan Cüceloğlu, kadınların korkulu rüyası Menopoz hakkında merak edilen soruları yanıtladı.

Haberimizin içeriğinde Menopoz nedir? Menopoz belirtileri nelerdir, Menopos kaç yaşında başlar? sorularının yanıtını bulabilirsiniz.

MENOPOZ NEDİR?

Menopoz, Kelime anlamı olarak meno pause adet günün kesilmesi demektir. Son bir yıl için de hiç adet görmemiş olan bayanın menopoza girmiş olarak kabul edilir.

Menopoz, yumurtalıkların görevlerini yerine getirememeye başlaması sonucu ortaya çıkar. Menopoza girmiş bir kadın doğurganlığı kaybetmesi anlamına da gelmektedir.

Üreme çağındaki kadınlar düzenli adet gördüğü süreçte her ay belli sayıda yumurtalıklardaki yumurtalarını harcamaktadır. Başlangıçta 400.000 olan yumurta sayısı değişik faktörlere bağlı olarak ırk ve çevresel faktörlerin etkisi ile belli, bir süre sonra tükenmektedir.

MENOPOZ KAÇ YAŞINDA BAŞLAR?

Yumurta sayısının azalmasıyla üreme kabiliyetinde düşme ve devam eden süreçte de adet düzenin de değişiklikler başlamaktadır. Türkiyede ortalama menopoza girme yaşı 47-48 olarak bilinmektedir.

MENOPOZOL DÖNEME DİKKAT!

Tabi ki adet dönemi birden bire kesilmemekte yavaş yavaş düzeninde bozulmalar ile kendini göstermektedir . Bu döneme peri menopozal dönem diyoruz.

Bu dönemde ensik rahatsız eden bulgu özellikle gece olan ateş basmalarıdır. Uyku düzeninde bozulmalar psikolojik durumda değişiklikler karın ağrıları erken dönem bulgularıdır.
İlerleyen dönemde ise kan kolllesterol düzeyinde artma ya bağlı kalp damar hastalıkların da ve inme diğer adıyla felç riskin de artmalar olmaktadır. Kemik yapımını azalmasıyla kemik erimesi ve buna bağlı kemik kırıklarının artması en önemli menopoz sonrası sorunları olarak karşımıza çıkmaktadır.

Her ne kadar menopoz doğal bir süreç de olsa hayat kalitesini ve genel sağlığı bozan bir durum olarak karşımıza çıkmaktadır.

Bu durumlardan korunmak için menopoz dönemine giren bir bayanın yılda bir kez kadın doğum uzmanına baş vurması önerilmektedir. yıllık yapılacak genel bir muayene smear testini yapılması yıllık meme kontrolü ve belli aralıklarla kemik yoğunluğunun ölçülmesi önerilir .

Tedavi için genellikle semptomatik dediğimiz bulguları giderici yöntemler, beslenme alışkanlığını yaşa göre yeniden düzenlemek ve olmazsa olmazımız egzersiz.

Menopozun belirtileri nelerdir?

        

Menopoz dönemi ilerledikçe farklı doku ve organlarda kendine özgü belirtiler görülmeye başlar.

Ateş basması ve uyku bozuklukları en erken ortaya çıkan belirtilerdir ve yıllar içinde erken dönemde tekrarlayan idrar yolu enfeksiyonları, vajinada kuruluk, cinsel isteksizlik gibi sorunlar, daha geç dönemlerde ise kemik erimesi ve kalp damar sistemine bağlı belirtiler ortaya çıkar.

Adı geçen tüm bu belirtilerin varlığı, süresi, yoğunluğu kişiden kişiye değişebilmektedir. Her kadının doğası farklıdır ve bazı kadınlar menopoz döneminin ilk yıllarını çok hafif belirtilerle atlatırlarken bazıları şiddetli belirtiler gösterebilirler.

Menopozun en önemli belirtisi Adet düzeninde meydana gelen değişmelerdir.

Diğer belirtiler şöyle sıralanabilir:

• Ani ateş basması

Ani ateş basması genellikle göğüste bir ısınma hissiyle ortaya çıkar. Oradan boyuna, yüze ve bazen de tüm vücuda yayılır. Bazen ateş hissiyle birlikte iğnelenme de görülür. Yüzde ateş basması sonucu ortaya çıkan kızarıklık başkaları tarafından rahatlıkla fark edilebilir. Geceleri ateş basması uyku düzenini bozabilir. Bazen de aşırı terleme veya üşüme uykuyu bölebilir. Ani ateş basması menopozdan hemen önce başlar ve yaklaşık 2-3 yıl devam eder. Yumurtalıkları ameliyatla alınmış genç bayanlarda da, operasyondan yaklaşık bir hafta sonra Ani ateş basması görülür.

• Baş ağrısı ve baş dönmesi

Menopozun birçok belirtisi vardır ancak bu belirtilerin kaynağı menopoz ile alakası olmayan rahatsızlıklar da olabilir: Gerginlik, baş ağrısı ve baş dönmesi bunlardan birkaçıdır. Ayrıca menopoz nedeniyle sıklıkla karşılaşılan "yaşlanma endişesi" de bir takım rahatsızlıklara yol açabilir.

• Kilo değişiklikleri

Birçok kadın menopoz esnasında kilo aldığından yakınmaktadır. Bunun nedeni bazen tiroid faaliyetlerindeki azalma olabilir. Ancak menopoz esnasında kilo almanın nedeni genellikle azalan fiziksel faaliyetler ve aşırı yemedir. Menopozun dış görünüşü ya da zindeliği etkilediği yönünde net bir bilgi yoktur.

• gece terlemeleri 

gece meydana gelen sıcak basmaları ile gelen terlemeler.

• uyumakta zorluk 

Bu sizi gün boyunca yorgun ve huzursuz hissetmenize neden olabilir

• Hafıza ve konsantrasyon problemleri,

• vajinal kuruluk  ve ağrı,

• seks sırasında kaşıntı veya rahatsızlık,

• düşük ruh hali veya kaygı gibi ruh hali değişiklikleri,

• çarpıntı ,

• aniden daha belirgin hale gelen kalp atışları,

• eklem sertliği, ağrılar ve ağrılar,

• tekrarlayan idrar yolu enfeksiyonları,

Erken menopoz nedir, ne zaman kaç yaşlarda görünür?

Menopoz dönemi genellikle 45-50 yaş arasında kabul edilen bir olgudur. Bu yaşlarda oluşan menopoz dönemi doğurganlık özelliğinin bitişi olarak kabul edilmektedir. Menopoza giren bir kadın artık çocuk doğurma özelliğini kaybetmiş demektir. Ancak 35-40 yaş altı kadınlarda kesilen âdet kanamaları erken menopoz olarak adlandırılmaktadır. Bu durum ile karşı karşıya kalan kadınların bazıları kendiliğinden gebe kalabilirken bazıları ise yardımcı üreme tedavileri ile gebe kalmaktadır.

Kadının âdet döngüsü bir yılı geçmiş ve bu süre içinde kanama olmamış ise menopoz tanısı konabilir. Erken menopoz hariç normal menopozun geri dönüşü gibi bir ihtimali söz konusu değildir. Artık doğurganlık özelliği kaybedilmiştir ve kadının gebe kalma gibi şansı yoktur. 40 yaş altında bir kadında erken menopozun tanısını koymak önemlidir.

Küçük ovarian yetmezliği erken menopozdan daha farklı gelişen bir durumdur. Bu sorun ile karşı karşıya kalan bir kadında âdet kanaması kendiliğinden tekrar oluşabilir ve hiçbir yardımcı üreme tedavisine gerek kalmadan gebe kalabilir. Bu hasta gruplarında yumurtalıklarda bulunan folliküller tamamen tükenmiştir ya da herhangi bir bozukluğa uğramıştır. Bu hastalığın genetik olduğu da düşünülmektedir. Ailesinde bu tür bir sorun olan kadınların %20’sinde bu hastalık görülmektedir.

Menopoz tedavisi

Menopozun olumsuz etkilerini azaltabilmek için çoğu kadın uygun tedavi yolları aramaktadır. Hormon tedavisi, menopoz belirtilerini azaltmak için genellikle önerilen bir yöntemdir. Bitkisel ürünler, özellikle östrojen içerenler, çeşitli olumlu etkilere sahip olabilirler ve menopoz dönemindeki kadınların sıcak basması, gece terlemesi gibi belirtilerini azaltabilirler.

Menopoz dönemindeki sıcak basmaları, gece terlemeleri, uyku bozuklukları, halsizlik gibi şikayetlerin giderilmesinde destek sağlar ve kemik sağlığını korumaya yardım eder.

Menopoz sorunlarıyla başa çıkmada 10 öneri

1. Menopozu doğal bir süreç olarak kabul edin.

2. Yaşadığınız fiziksel ve ruhsal sıkıntılarla ilgili konuşmaktan ve yardım istemekten çekinmeyin. Menopoz sürecini ve hislerinizi eşinizle, çocuklarınızla paylaşın. Süreci daha rahat geçirmeniz için anlayış göstereceklerdir.

3. Mutlaka bir kadın doğum uzmanına danışarak süreç hakkında bilgi alın, aklınıza takılan soruları danışın.

4. Sağlıklı kaynaklardan bilgi edinin. Kadın doğum uzmanınız, eczacınız, aile hekiminiz en yeni ve sağlıklı bilgileri sizinle paylaşacak olan uzmanlardır.

5. Kemik sağlığınızı korumak, ideal kilonuzda kalmak ve zinde olmak için spor yapın. Her gün tempolu 30 dakika yürüyüş kendinizi daha iyi hissetmenize yardımcı olacaktır.

6. Sağlıklı beslenin. Metabolizmanız menopoz dönemiyle beraber yavaşlamaya başlar. Bu nedenle aynı şekilde beslenseniz bile daha hızlı kilo alabilirsiniz. Formunuzu ve sağlığınızı korumak için karbonhidrattan zengin unlu gıdalar, pilav, makarna gibi besinleri azaltıp bunların yerine daha çok sebze, meyve tüketmeye çalışın. Menopoz süreciyle artan kemik erimesi (osteoporoz) riskini azaltmak için daha fazla peynir, yoğurt ve süt tüketin.

7. Rahatlama teknikleri, nefes egzersizleriyle bu dönemde artan kaygı, öfke, asabiyet, ani duygusal dalgalanmaları azaltabilirsiniz.

8. Hobi edinin. Daha önce yaptığınız hobilerinizle ya da yeni uğraşlar edinerek zihninizi kaygılardan uzaklaştırabilirsiniz.

9. Zaman zaman hepimiz unutkanlık yaşayabiliriz. Ancak menopoz döneminde bu durum daha sık başınıza gelebilir. Kitap okuyarak, yeni hobiler, uğraşlar edinerek beyin jimnastiği yapmanız   nemlidir. Düzenli yürüyüş ve egzersiz yapmak da konsantrasyonunuzun ve hafızanızın güçlenmesine yardım edebilir.

10. Bu dönemde cinsel istekte azalma, vajinal kuruluk gibi sorunlar yaşayabilirsiniz. Bu konuda eczacınıza, doktorunuza danışarak bu tip sıkıntılarınızı azaltmanıza yardımcı olacak destek  tedavilerden faydalanabilirsiniz.